SUPERLOCAL: duurzame sloop en sanering van drie flats in Kerkrade

In opdracht van HEEMwonen heeft Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek de asbestsanering en duurzame sloop van drie flats in de wijk Bleijerheide gerealiseerd. Het gaat om de flats aan de Ursulastraat, Voorterstraat en Jonkerbergstraat in Kerkrade. De sloop van de flat aan de Jonkerbergstraat maakt onderdeel uit van het project SUPERLOCAL, een innovatief vastgoedproject in Kerkrade.

SUPERLOCAL

In Bleijerheide (Kerkrade-Oost) werken woningcorporatie HEEMwonen, gemeente Kerkrade en IBA Parkstad samen met in totaal 12 partijen aan het project SUPERLOCAL-Super Circular Estate. De ambitie van de circulaire gebiedsontwikkeling is om de kwaliteiten van een gebied met leegstaande hoogbouwflats in Bleijerheide te hergebruiken voor de bouw van circa 130 nieuwe woningen en de inrichting van de openbare ruimte. Ook loopt er in het gebied een proef met een waterkringloop.

Flat Voorterstraat

In de flat zijn 114 ruime appartementen gerealiseerd. Op de begane grond is een ‘sociale plint’, een ruimte waar bewoners en omwonenden elkaar kunnen ontmoeten. Toekomstige bewoners en leden van de klankbordgroep hebben meegedacht over de invulling van deze ruimte. De bedoeling is dat bewoners de voorzieningen in deze ruimte zelf gaan beheren. De flat is inmiddels opgeleverd en de bewoners hebben hun intrek genomen.

Demontage van de flats

Bij de flat aan de Voorterstraat hebben we eerst het aanwezige asbest gesaneerd, waarna we de flat deels tot het betonnen casco hebben gestript. We sloopten het trappenhuis, het lifthuis en de helft van de flat. Daar vindt nu gedeeltelijke nieuwbouw plaats. De flat aan de Jonkerbergstraat demonteerden we na de asbestsanering, waarbij de 24 vrijkomende soorten materiaalstromen hergebruikt zijn als bouwstof.

Lancering, testen en realiseren nieuwe circulaire bouwmethode

De sloop en demontage van de eerste flat was experimenteel van opzet, want we vroegen ons af of het mogelijk is om woningen te maken van materialen en bouwstoffen, die vrijkomen bij de sloop van een flat. De bouw van het Expogebouw was de eerste test om te onderzoeken ons idee haalbaar was. We kwamen op het idee om een appartement uit de bovenste (tiende) verdieping van de flat te hijsen en dat te gebruiken als casco van het Expogebouw. Ook materialen als kozijnen en deuren zijn opnieuw gebruikt.

Het vervolg: drie circulaire woningen

De kennis die in het experiment van het Expogebouw is opgedaan, gebruikten we daarna bij de bouw van drie circulaire woningen: Feniks-3. We testten of woningen gemaakt konden worden van tenminste 90% hergebruikte materialen uit het projectgebied van SUPERLOCAL. Dusseldorp leverde de volgende bijdragen:

• Twee van de drie woningen kregen net als het Expogebouw een casco dat gemaakt is van een appartement, dat we uit het gesloopte flatgebouw hebben gehesen.
• We maakten gebruik van beton dat van slooppuin gemaakt is. Dit puin is op locatie gebroken en dus ter plekke opnieuw gebruikt als circulair beton voor de funderingen van de nieuwe woningen. Ook de constructieve wanden zijn gestort van gerecycled beton.
• We zaagden (gas)betonplaten uit het te slopen pand, dat we (demontabel) hergebruikten in de nieuwe constructie. Ook het gevelmetselwerk zaagden we uit, zodat het opnieuw gebruikt kon worden.
• We demonteerden deuren, kozijnen, keukenblokken, tegels, houtwerk en sanitair zodanig, dat ze opnieuw gebruikt konden worden. Ook zijn er materialen hergebruikt in een andere functie: de deuren zijn bijvoorbeeld gebruikt als plafondaftimmering.

De drie woningen zijn gereed. Eén van de woningen wordt gebruikt als voorlopig wijksteunpunt van Meander. De functie van de andere twee woningen wordt nog bekeken.

Bouw van 15 circulaire grondgebonden woningen

In het gebied zijn ook 15 circulaire levensloopbestendige woningen gebouwd. De lessen die zijn geleerd bij de bouw van de Feniks-3 woningen, waren de basis voor het ontwerp. Deze woningen zijn dus een doorontwikkeling van de Feniks-3 woningen. De wanden en vloeren zijn grotendeels gemaakt van het beton dat is vrijgekomen bij de sloop van de flat aan de Jonkerbergstraat. Ze zijn prefab gefabriceerd en zó geconstrueerd, dat de bouwer ze later eventueel als element kan hergebruiken. Dit maakt deze materialen éxtra circulair. De prefab materialen verkorten bovendien de bouwtijd en dat voorkomt overlast van de bouwwerkzaamheden voor de omwonenden.

Waterkringloop

Voor het realiseren van de waterkringloop wordt al het hemelwater in het plangebied verzameld op locatie, waarna er drinkwater van wordt gemaakt. Hiervoor zijn ondergrondse regenwaterbuffers aangelegd ter hoogte van het Expogebouw. Hiermee is een capaciteit van ruim 200 m3 aan regenwateropvang gecreëerd. Ten behoeve van de waterbesparende toiletten in de Feniks-3 woningen is een vacuümpomp geplaatst ter hoogte van de Ursulastraat 200. Deze vacuümpomp vervoert ontlasting en het kleine beetje water door onderdruk naar een buffer.

Circulaire openbare ruimte

Dusseldorp is ook betrokken bij de inrichting van de openbare ruimte. De aanleg van de bouwwegen gebeurt in delen. Hierbij gaat het om de bouwwegen in het middengedeelte van het plan (voormalig gebied Jonkerbergflat). Het plangebied wordt waar nodig op de juiste peilhoogtes gebracht. Het aanwezige granulaat gebruiken we als fundatiemateriaal voor de nieuw aan te leggen wegen. De wegen en paden worden gemaakt van gerecycled beton, dat afkomstig is uit de oude flats.

Hoe verder?

Uiteraard gaan we samen met onze projectpartners verder met het doorontwikkelen en optimaliseren van de opgedane kennis, die we inzetten voor het resterende deel van het project en toekomstige sloopprojecten elders.

Winnaar Nederlandse Bouwprijs 2019

Het project SUPERLOCAL heeft de Nederlandse Bouwprijs 2019 gewonnen in de categorie Bouwmaterialen en -systemen. Op maandagavond 4 februari werd de prijs uitgereikt tijdens de eerste dag van de Bouwbeurs in Utrecht. Een mooie erkenning, deze prijs. Meer weten? Lees het hier

Meer weten over dit project?

Op de volgende website is informatie te vinden:

• over SUPERLOCAL
• over Super Circular Estate

Projectpartners SUPERLOCAL